Ung thư cổ tử cung (UTCTC) là căn bệnh nguy hiểm, đứng thứ 8 trong số nguyên nhân gây tử vong ở phụ nữ Việt Nam (độ tuổi 15-44), với khoảng 4.000 ca mắc mới và hơn 2.000 ca tử vong/năm. Thủ phạm chính là vi rút Human Papillomavirus (HPV). Mặc dù có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin, nhưng tỷ lệ tiêm chủng ở Việt Nam còn thấp. Các chuyên gia khuyến cáo, độ tuổi 9-14 là “Thời điểm vàng” để tiêm vắc xin HPV, bởi đây là lúc cơ thể đáp ứng miễn dịch tốt nhất, giúp trẻ được bảo vệ tối ưu trước khi có nguy cơ tiếp xúc với vi rút.
Hiệu quả phòng bệnh trên 90%
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nguyên nhân chính gây ra UTCTC là vi rút HPV, lây truyền chủ yếu qua đường tình dục. Có hơn 95% các ca UTCTC liên quan đến sự hiện diện của vi rút HPV, trong đó, hai chủng HPV 16 và HPV 18 là thủ phạm chính, chiếm khoảng 70% số ca trên toàn cầu.
Bác sĩ Vũ Thị Thúy Hà, Phòng tiêm chủng cơ sở 2, CDC Đồng Nai khám và tư vấn về lợi ích của vắc xin HPV cho người dân.
Tiêm vắc xin HPV là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa vi rút HPV và giảm thiểu nguy cơ mắc UTCTC. WHO và Bộ Y tế Việt Nam khuyến cáo, thời điểm lý tưởng nhất để tiêm là ở độ tuổi từ 9 đến 14, tức là trước khi trẻ có quan hệ tình dục lần đầu.
Vì ở độ tuổi này, hệ miễn dịch của trẻ vị thành niên phản ứng rất tốt với vắc xin, giúp cơ thể tạo ra kháng thể hiệu quả, mang lại hiệu quả phòng bệnh lên đến 90-95% và bảo vệ lâu dài.
Bác sĩ Vũ Thị Thúy Hà, Phòng tiêm chủng Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC Đồng Nai), chia sẻ: “Tiêm vắc xin HPV cho bé gái trong độ tuổi 9-14 là “Thời điểm vàng” để bảo vệ bé khỏi nguy cơ UTCTC về sau. Lúc này, cơ thể chưa tiếp xúc với vi rút HPV, hệ miễn dịch còn khỏe mạnh, nên khả năng đáp ứng với vắc xin rất cao”.
Để phòng ngừa UTCTC, ngày càng có nhiều phụ huynh quan tâm và chủ động đưa con đi tiêm phòng HPV sớm. Chị Ánh Nguyệt (Phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai) tâm sự: “Tôi từng chứng kiến một người bạn bị UTCTC ở tuổi 35 khi bệnh đã tiến triển nặng. Tôi không muốn con mình gặp phải điều đó nên quyết định cho bé tiêm vắc xin ngay khi con 10 tuổi”.
Cần tiêm đủ liều và đúng lịch
Hiện tại ở Việt Nam, hai loại vắc xin phòng vi rút HPV phổ biến là Gardasil và Cervarix đã được WHO và Bộ Y tế cấp phép lưu hành, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến HPV, đặc biệt là UTCTC.
Theo bác sĩ Hà, trẻ em gái từ từ 9 đến dưới 14 tuổi chỉ cần tiêm 2 liều (cách nhau 6 tháng), thay vì 3 liều như nhóm tuổi lớn hơn. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian hoàn thành liệu trình. Người từ 15 tuổi trở lên, tiêm 3 mũi, trong đó mũi thứ hai cách mũi đầu 2 tháng, mũi thứ ba cách mũi đầu 6 tháng.
“Nếu trẻ không được tiêm đúng “thời điểm vàng” (từ 9-14 tuổi), vẫn có thể tiêm bù. Việc tiêm càng sớm càng tốt, sau khi bỏ lỡ thời điểm lý tưởng vẫn giúp trẻ được bảo vệ ở mức độ cao. Tuy nhiên, hiệu quả phòng bệnh tốt nhất vẫn đạt được nếu vắc xin được tiêm trước khi có nguy cơ tiếp xúc với vi rút HPV” - bác sĩ Hà nói.
Bác sĩ Hà lưu ý, phụ huynh không nên tự ý thay đổi khoảng cách giữa các mũi tiêm theo lịch. Đảm bảo tiêm đầy đủ và đúng khoảng cách giữa các mũi tiêm để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu. Nên tiêm tại các cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ bác sĩ theo dõi sát tình trạng sức khỏe sau tiêm để xử trí kịp thời nếu có phản ứng phụ.
Thanh Quyết