Những năm gần đây, các bệnh lý dị ứng như viêm mũi, mề đay, hen phế quản hay viêm da cơ địa ngày càng phổ biến, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và sinh hoạt của người dân. Nhiều trường hợp phản ứng dị ứng diễn tiến nhanh, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu và xác định nguyên nhân sớm.
Khi dị ứng không còn là chuyện nhỏ
Một trong những ca điển hình là bé trai con chị T. K. N. (xã An Viễn, tỉnh Đồng Nai), bị sốc phản vệ nặng sau khi ăn bánh mì. “Khi nhập viện, huyết áp của con tôi tụt rất nhanh, bác sĩ phải cấp cứu kịp thời. Bé nằm viện 3 ngày mới ổn định” chị kể lại. Sau đó, bé vẫn thường xuyên bị ngứa, nổi mẩn khi bơi hoặc ăn một số món ăn.
Bệnh nhân được lấy mẫu máu xét nghiệm tìm dị nguyên tại Bệnh viện Da liễu Đồng Nai.
Khi nghe tin Bệnh viện Da liễu Đồng Nai triển khai dịch vụ xét nghiệm dị nguyên, chị Ngân đã đưa con đến làm xét nghiệm máu. Kết quả cho thấy bé nhạy cảm với protein trong lúa mì và sữa bò, từ đó bác sĩ hướng dẫn chế độ ăn phù hợp, giúp bé sinh hoạt bình thường mà không còn lo tái phát.
Tương tự, anh L.V.T. (phường Trảng Dài, tỉnh Đồng Nai) từng nhiều lần bị nổi mẩn ngứa, khó thở, buồn nôn sau bữa ăn nhưng không xác định được “thủ phạm”. “Có lần tôi khó thở chỉ 10 phút sau khi ăn, may mắn là uống thuốc kịp” - anh Thành kể.
Sau khi được các bác sĩ chỉ định xét nghiệm tìm dị nguyên, kết quả cho thấy anh Thành bị dị ứng với hải sản. Việc xác định đúng nguyên nhân giúp anh tránh được các món ăn gây phản ứng và không còn gặp tình trạng sốc phản vệ như trước.
Theo BS Phạm Văn Thao – Khoa Khám bệnh Bệnh viện Da liễu Đồng Nai, dị ứng là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch trước những yếu tố tưởng chừng vô hại. Biểu hiện có thể nhẹ như ngứa, nổi mề đay nhưng cũng có thể nặng dẫn đến phù thanh quản, trụy tim mạch. “Chỉ cần một lần xét nghiệm máu, bác sĩ có thể phát hiện hàng chục dị nguyên khác nhau như phấn hoa, lông chó mèo, tôm, cua, sữa, bột gỗ… Kết quả giúp chúng tôi điều trị chính xác và hướng dẫn bệnh nhân tránh tái tiếp xúc” – BS Thao cho biết.
Ông cũng khuyến cáo người bệnh không nên làm xét nghiệm khi đang trong giai đoạn dị ứng cấp hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch liều cao, vì có thể làm sai lệch kết quả. Việc giữ vệ sinh nhà cửa, ăn uống lành mạnh và khám sớm khi có dấu hiệu bất thường vẫn là biện pháp phòng ngừa hữu hiệu nhất.
Phát hiện sớm – “chìa khóa” điều trị hiệu quả
Thạc sĩ Hoàng Văn Hậu - Trưởng khoa Xét nghiệm Bệnh viện Đại học Y Dược Shing Mark cho biết: “Hiện nay, bệnh viện đã đưa vào triển khai xét nghiệm Panel 102 dị nguyên – một phương pháp hiện đại, giúp xác định chính xác nguyên nhân gây dị ứng chỉ bằng một lần lấy máu. Người bệnh không cần nhịn ăn và có thể thực hiện xét nghiệm vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày”.
Hệ thống máy tự động S-Blot 2 Easy (Hàn Quốc) có khả năng xét nghiệm cùng lúc 102 tác nhân gây dị ứng.
Với chi phí từ 1 - 2 triệu đồng/lần, xét nghiệm này sử dụng kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang, có khả năng phát hiện đồng thời nhiều loại IgE (protein do hệ miễn dịch tạo ra) đặc hiệu trong cùng một mẫu máu. Độ nhạy và đặc hiệu của phương pháp đạt trên 90%, đã được kiểm chứng qua nhiều nghiên cứu quốc tế.
“Kết quả xét nghiệm không chỉ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây dị ứng, đưa ra hướng điều trị phù hợp, mà còn giúp người bệnh chủ động phòng tránh dị nguyên, hạn chế tái phát và biến chứng” - Thạc sĩ Hậu cho biết thêm.
Phạm vi phát hiện của xét nghiệm khá rộng, bao gồm: Dị nguyên thực phẩm (hải sản, sữa, trứng, đậu nành, hạt, trái cây...); Dị nguyên hô hấp (mạt bụi nhà, lông mèo, phấn hoa, nấm mốc...); Dị nguyên nghề nghiệp và côn trùng.
Theo BS Thao, trước đây để xác định nguyên nhân, bệnh nhân phải thực hiện test lẩy da – phương pháp nhỏ từng giọt dị nguyên lên da và châm nhẹ để quan sát phản ứng. Kết quả cho biết dị nguyên gây dị ứng sau khoảng 20 phút, nhưng phương pháp này không phù hợp với người có da nhạy cảm hoặc đang sử dụng thuốc, dễ gây sai lệch. Sự ra đời của các kỹ thuật xét nghiệm dị nguyên hiện đại như 64 và 102 dị nguyên không chỉ giúp người dân Đồng Nai xác định chính xác “thủ phạm” gây dị ứng, mà còn góp phần nâng cao năng lực chuyên môn của ngành y tế địa phương. Nhờ đó, bệnh nhân không phải di chuyển xa, tiết kiệm chi phí và thời gian, đồng thời có thể được tư vấn, điều trị và phòng ngừa toàn diện – giúp cuộc sống khỏe mạnh, an toàn hơn cho cả trẻ em và người lớn.
Hoàn Lê