Đối với trẻ, 1000 ngày đầu đời là giai đoạn vàng giúp phát triển chiều cao tốt và nhanh nhất. Đó là thời điểm từ trong bào thai và kéo dài cho đến khi trẻ được 2 tuổi.
Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh rằng: trong 1000 ngày vàng này, trẻ được nuôi dưỡng đúng cách sẽ có hệ miễn dịch tốt và phát huy hết tiềm năng về thể chất và trí tuệ trong tương lai. Dinh dưỡng đúng cách sẽ giảm 20% nguy cơ tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi, trẻ sẽ có chỉ số thông minh cao hơn, khả năng học tập tốt hơn. Ngược lại, trong 1000 ngày đầu đời của trẻ không được nuôi dưỡng đúng cách sẽ bỏ lỡ cơ hội phát triển tối đa về thể chất và trí tuệ.
Để giúp trẻ phát triển chiều cao tốt, trong 1000 ngày đầu đời các bậc phụ huynh hãy thực hiện tốt các lưu ý dưới đây:
1. Đảm bảo chế độ dinh dưỡng bà mẹ có thai
Bà mẹ trong thời kỳ mang thai cần phải ăn đa dạng 4 nhóm dưỡng chất (chất bột đường, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất) vì số lượng, thành phần và chất lượng các chất dinh dưỡng trong mỗi loại thực phẩm là khác nhau. Đảm bảo người mẹ cần tăng cân từ 10 - 12kg, để sinh con có cân nặng khoảng 3000 gam. Nếu khẩu phần ăn có mức năng lượng thấp, mẹ tăng cân ít sẽ có nguy cơ trẻ sinh ra có cân nặng dưới 2500g (suy dinh dưỡng bào thai).
Bên cạnh đó, phụ nữ có thai cần uống bổ sung viên sắt với liều lượng 60mg kèm theo acid folic 400mcg mỗi ngày từ khi bắt đầu có thai cho tới 1 tháng sau sinh.
Với những bà mẹ nghén nhiều, ăn ít, lên cân không đạt 10 - 12kg/9 tháng mang thai, cần được bổ sung sữa và uống bổ sung đủ các vitamin và khoáng chất cần như vitamin B, C, canxi, sắt, kẽm, vitamin A (liều thấp dưới 5.000ui/ngày).
2. Cho con bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời
Sữa mẹ của những người mẹ khỏe mạnh là nguồn dinh dưỡng thích hợp nhất cho trẻ phát triển tốt. Khi sinh con bà mẹ cần cho trẻ bú sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh. Bú sớm có tác dụng làm cho sữa xuống nhanh, co hồi tử cung và bú được sữa non rất tốt cho bé vì sữa non có giá trị dinh dưỡng cao, có các kháng thể chống lại bệnh tật và rất dễ tiêu hóa giúp trẻ thải phân xu ra ngoài. Các mẹ cần được ngủ đủ, nghỉ ngơi, tinh thần thoải mái để có nhiều sữa. Nên cho trẻ bú hoàn toàn sữa mẹ trong 6 tháng đầu và bú đến 18-24 tháng tuổi.
3. Cho trẻ ăn dặm hợp lý
Cho trẻ ăn dặm từ khi tròn 6 tháng tuổi để giúp trẻ phát triển tốt. Thành phần bữa ăn dặm của trẻ cần có đầy đủ: chất bột đường (gạo, khoai tây..), đạm động vật (trứng, thịt, tôm, cua, cá…), dầu mỡ, rau củ quả tươi, tiếp tục bú mẹ và uống nước đủ. Với nguyên tắc ăn từ loãng đến đặc, từ ít đến nhiều, số lượng thức ăn và bữa ăn tăng theo tuổi, thay đổi thức ăn hàng ngày, cho trẻ ăn nhiều món ăn khác nhau.
Thành phần bữa ăn dặm của trẻ cần đủ 4 nhóm dưỡng chất: chất bột đường, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất.
4. Tạo môi trường sống tốt
Môi trường tự nhiên tốt, đủ ánh sáng, không gian đủ rộng cho sự vui chơi vận động, sẽ tạo điều kiện kích thích sự phát triển của trẻ. Đặc biệt cần tránh cho trẻ không bị các bệnh nhiễm khuẩn (đường hô hấp, tiêu hóa) là nguyên nhân hàng đầu của hạn chế phát triển chiều cao, do những trẻ này thường biếng ăn, dùng nhiều kháng sinh ảnh hưởng đến phát triển sụn xương…
5. Khuyến khích trẻ vận động và chơi thể thao
Lối sống năng động sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất và chuyển hóa, giúp cơ thể trẻ phát triển tốt hơn.
6. Giúp trẻ có sự phát triển tâm thần kinh tốt
Tinh thần ổn định, phấn chấn, giấc ngủ sâu sẽ giúp cơ thể tiết kiệm năng lượng. Đặc biệt trong giấc ngủ đêm tuyến yên tiết ra hormon tăng trưởng (Growth hormone, gọi tắt là hormone GH), hormon này sẽ kích thích sự tăng trưởng của trẻ. Cần cho trẻ ngủ sớm trước 22 giờ và giờ ngủ đều đặn tránh giờ ngủ thất thường.
Đặc biệt, phụ huynh cần cân đo trẻ đều đặn hàng tháng để kịp phát hiện ngay khi trẻ chậm lớn. Nếu bỏ lỡ giai đoạn 1000 ngày vàng đầu đời, trẻ sẽ bị thiệt thòi rất nhiều trong quá trình tăng trưởng, nhất là về chiều cao. Chính vì thế, các bậc phụ huynh cố gắng thực hiện tốt các lưu ý trên để giúp trẻ phát triển chiều cao tối ưu.
|
Hưởng ứng Ngày Lương thực Thế giới (16/10) do Tổ chức Nông lương Liên hiệp quốc (FAO) phát động trên toàn cầu, trong khuôn khổ của Chiến lược Quốc gia về Dinh dưỡng, Bộ Y tế phát động Chiến dịch truyền thông Tuần lễ “Dinh dưỡng và Phát triển”, từ ngày 16 đến 23 tháng 10 năm 2022 với chủ đề “Thực hiện dinh dưỡng hợp lý vì một Việt Nam khỏe mạnh, phát triển toàn diện”, các thông điệp chính như sau:
Sử dụng đa dạng, phối hợp các loại thực phẩm cho bữa ăn hàng ngày; ưu tiên lựa chọn các loại thực phẩm theo mùa sẵn có tại địa phương;
Tăng cường tiêu thụ các loại rau, củ, trái cây; các thực phẩm giàu chất xơ, giàu vi chất dinh dưỡng;
Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến sẵn có nhiều đường ngọt, muối, chất béo; tăng cường hoạt động thể lực phù hợp với lứa tuổi để góp phần phòng chống thừa cân béo phì và các bệnh không lây nhiễm;
Nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ tối ưu trong 1000 ngày đầu đời giúp trẻ phát triển toàn diện cả tầm vóc và trí tuệ;
Thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn thực phẩm; đọc kỹ nhãn mác và các thông tin dinh dưỡng trên bao bì sản phẩm trước khi mua và sử dụng.
Mọi người đều có quyền bình đẳng để có được bữa ăn dinh dưỡng hợp lý, lành mạnh!
|
BS.Hồ Thị Hồng
CDC Đồng Nai