Nhờ đẩy mạnh các hoạt động sàng lọc phát hiện lao tại cộng đồng, các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã kịp thời phát hiện nhiều ca mắc lao, qua đó can thiệp điều trị sớm và góp phần hạn chế nguy cơ lây lan trong cộng đồng. Để công tác phòng, chống lao đạt hiệu quả bền vững, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị. Đây là yếu tố then chốt giúp điều trị dứt điểm và ngăn chặn nguy cơ vi khuẩn lao kháng thuốc phát tán ra cộng đồng.
Tăng cường sàng lọc bệnh tại cộng đồng
Bác sĩ Nguyễn Anh Thu, khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC Đồng Nai) cho biết, nhằm phát hiện sớm trường hợp mắc lao trong cộng đồng và góp phần kiểm soát nguồn lây. Thời gian qua, đội ngũ nhân viên y tế cơ sở trên địa bàn tỉnh đã tích cực triển khai nhiều hoạt động như: Tăng cường phát hiện lao, lao tiềm ẩn và các bệnh hô hấp thông qua các chiến dịch khám sàng lọc tại cộng đồng; áp dụng công nghệ, thuốc mới, phác đồ điều trị tiên tiến; tận dụng nguồn lực tài trợ từ Chương trình phòng chống lao quốc gia và các tổ chức xã hội…
Nhân viên y tế khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm CDC Đồng Nai khám sàng lọc lao tại cộng đồng trên địa bàn phường Chơn Thành, tỉnh Đồng Nai.
Bên cạnh đó, nhân viên y tế đến tận ấp, khu phố để tư vấn, khám sàng lọc, hướng dẫn người dân theo dõi sức khỏe, đặc biệt với những trường hợp có triệu chứng ho kéo dài, mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân. Thông qua các chiến dịch truyền thông kết hợp khám lưu động, nhiều trường hợp nghi mắc lao đã được phát hiện, chuyển tuyến và điều trị kịp thời theo đúng phác đồ. Đồng thời, công tác tuyên truyền tại chỗ cũng giúp người dân hiểu rõ hơn về bệnh lao, giảm kỳ thị và nâng cao ý thức phòng bệnh.
Trường hợp một bệnh nhân nam (54 tuổi, ngụ phường Chơn Thành, tỉnh Đồng Nai) được phát hiện mắc lao phổi thông qua xét nghiệm Xpert tại cộng đồng. Bệnh nhân trước đó có biểu hiện ho kéo dài nhưng chưa từng đi khám. Sau khi được phát hiện, bệnh nhân đã được tư vấn, đưa vào điều trị kịp thời theo phác đồ và theo dõi sát sao tại cơ sở y tế. Trường hợp này cho thấy hiệu quả thiết thực của hoạt động sàng lọc lao tại cộng đồng.
Theo bác sĩ Thu, công tác phòng, chống lao trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, tuy nhiên công tác này hiện gặp không ít khó khăn. Như nhân viên y tế chuyên trách còn kiêm nhiệm nhiều chương trình, thiếu vật tư, hóa chất, thuốc điều trị. Tại các cơ sở y tế, việc triển khai các chiến lược chẩn đoán sớm như 1X (Xpert) và 2X (chụp X-quang kết hợp xét nghiệm Xpert) còn hạn chế.
Bên cạnh đó, sự hiểu biết của người dân về bệnh lao còn hạn chế, tình trạng kỳ thị bệnh nhân lao vẫn tồn tại, khiến nhiều người e ngại, giấu bệnh không đi khám. Một số địa phương vùng sâu, vùng xa vẫn chưa coi trọng công tác phòng, chống lao, chính những điều này đã ảnh hưởng đến hiệu quả tầm soát bệnh lao tại cộng đồng.
Theo báo cáo từ CDC Đồng Nai, từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh phát hiện 14 ca mắc lao các thể, trong đó có 7 ca lao kháng thuốc.
Cần tuân thủ điều trị nghiêm ngặt
Bác sĩ Nguyễn Thanh Hải, Trưởng khoa Khám bệnh, Trung tâm Y tế khu vực Chơn Thành cho biết, hiện trung tâm đang quản lý 4 bệnh nhân lao kháng thuốc. Để bệnh lao điều trị hiệu quả, điều quan trọng nhất cần phải tuân thủ nghiêm ngặt trong quá trình điều trị, đặc biệt là lao kháng thuốc. Lao kháng thuốc là một trong những thách thức lớn trong công tác phòng, chống lao hiện nay. Phác đồ điều trị thường kéo dài từ 9 đến 20 tháng, sử dụng thuốc mạnh, nhiều tác dụng phụ, đòi hỏi sự kiên trì và hợp tác chặt chẽ từ phía người bệnh.
Bác sĩ Nguyễn Ngọc Bảo Khanh, khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện ĐK Bình Phước khám cho một bệnh nhân lao đang điều trị tại bệnh viện.
Là một trong những bệnh nhân đang điều trị lao kháng thuốc ngoại trú tại TTYTKV Chơn Thành, ông P.V.T. (54 tuổi, ngụ xã Minh Hưng, tỉnh Đồng Nai) cho hay, vì không tuân thủ điều trị nên ông bị lao kháng thuốc. Khi biết mình bị lao kháng thuốc ông rất lo lắng, vì thời gian điều trị kéo dài và khó khăn hơn. Tuy nhiên, mỗi lần tái khám, lấy thuốc ông được bác sĩ tư vấn, động viên nên ông yên tâm hơn trong quá trình điều trị. “Mỗi ngày tôi đều uống thuốc đúng giờ, đủ liều, không bỏ sót viên nào. Sau một thời gian kiên trì điều trị, sức khỏe tôi đã cải thiện rõ rệt, ăn uống ngon miệng, không còn ho nhiều như trước” – ông T nói.
“Chúng tôi mong muốn những bệnh nhân lao cần tuân thủ điều trị để đạt hiệu quả tốt, không những bảo vệ sức khỏe người bệnh, mà còn tránh lây lan cho cộng đồng” – bác sĩ Hải nói.
Còn trường hợp ông D.V.H. (50 tuổi, ngụ phường Đồng Xoài, tỉnh Đồng Nai), ông H. bị bệnh lao đã hơn 1 năm nay, điều trị được một thời gian thì bỏ liều và không tái khám định kỳ theo chỉ dẫn của bác sĩ. Một thời gian sau, sức khỏe ông ngày càng yếu, ho nhiều và sốt, ông mới đi khám, xét nghiệm lại thì bị lao kháng thuốc phải nhập viện điều trị tại Bệnh viện ĐK Bình Phước.
Ông H. cho hay, vào đây điều trị ông được các y, bác sĩ hướng dẫn, tư vấn tận tình, kết hợp tuân thủ điều trị theo đúng phác đồ, sau hơn 1 tháng sức khỏe của ông đã ổn hơn nhiều.
Theo bác sĩ Đinh Văn Minh, Phụ trách khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện ĐK Bình Phước cho biết, để nâng cao hiệu quả điều trị lao và lao kháng thuốc, người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngưng điều trị, kết hợp ăn uống đầy đủ, nghỉ ngơi hợp lý để nhanh chóng hồi phục. Nếu người bệnh tự ý bỏ trị, không chỉ gây khó khăn trong quá tình điều trị, mà đây là nguyên nhân khiến lao kháng thuốc lây lan nhiều trong cộng đồng.
“Người dân cần chủ động đi khám khi có triệu chứng ho kéo dài, sụt cân, mệt mỏi không rõ nguyên nhân. Đồng thời, cần xóa bỏ kỳ thị đối với người mắc lao, bởi phát hiện sớm và điều trị đúng cách là chìa khóa quan trọng để chữa khỏi bệnh và ngăn chặn lây lan” – bác sĩ Minh nói.
Xuân Hiệp