Mỗi ngày, đôi tay của trẻ tiếp xúc với vô số vật dụng, bề mặt và vi sinh vật mà mắt thường không thể nhìn thấy. Trong khi đó, hệ miễn dịch của trẻ còn non nớt, dễ bị các tác nhân gây bệnh tấn công. Các bác sĩ khuyến cáo, trong thời điểm giao mùa, khi nguy cơ bùng phát các dịch bệnh truyền nhiễm gia tăng, việc duy trì thói quen rửa tay bằng xà phòng là vô cùng quan trọng.
Giáo viên Trường mầm non Hoa Hồng (phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai) hướng dẫn trẻ rửa tay bằng xà phòng theo 6 bước của Bộ Y tế.
Đây không chỉ là một hành động vệ sinh cơ bản, mà còn là biện pháp hiệu quả giúp loại bỏ vi khuẩn, vi rút trên tay, từ đó phòng ngừa một bệnh truyền nhiễm và bảo vệ sức khỏe cho trẻ.
Hành động nhỏ, lợi ích lớn
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rửa tay bằng xà phòng có thể giảm đến 40% nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy và 23% nguy cơ nhiễm trùng hô hấp cấp tính. Đây là hai trong số các nguyên nhân tử vong hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi tại các nước đang phát triển.
Tại Việt Nam, Bộ Y tế ghi nhận mỗi năm có hơn 500.000 lượt người mắc tiêu chảy và từ 40.000 - 50.000 lượt mắc hội chứng lỵ. Đây đều là những bệnh liên quan chặt chẽ đến thói quen vệ sinh cá nhân, trong đó có rửa tay và điều kiện môi trường.
BS.CKI Phan Văn Phúc, Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh, cho biết, nhiều người nghĩ rằng, rửa tay bằng xà phòng chỉ đơn giản là để loại bỏ bụi bẩn. Tuy nhiên, đây là một hành động nhỏ nhưng lại vô cùng quan trọng, giúp loại bỏ đến 90% vi khuẩn, vi rút và các mầm bệnh khác trên tay. Đặc biệt đối với trẻ em, những đối tượng có hệ miễn dịch còn yếu và thường xuyên khám phá thế giới xung quanh bằng đôi tay của mình, việc rửa tay càng trở nên quan trọng hơn. Điều này giúp ngăn ngừa mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể qua mắt, mũi, miệng hoặc qua thực phẩm.
Việc rửa tay thường xuyên cho trẻ, giúp phòng ngừa các nhóm bệnh truyền nhiễm như:
Bệnh đường tiêu hóa: Các mầm bệnh gây tiêu chảy, kiết lỵ, tả, và thương hàn thường lây qua con đường phân-miệng. Đôi tay bẩn là một trong những con đường truyền bệnh chủ yếu. Rửa tay thường xuyên sẽ giúp cắt đứt chuỗi lây nhiễm này, làm giảm đáng kể tỷ lệ mắc các bệnh đường ruột ở trẻ em.
Bệnh đường hô hấp: Mặc dù các bệnh như cảm cúm và COVID-19 chủ yếu lây qua đường hô hấp, nhưng mầm bệnh vẫn có thể bám vào tay. Khi trẻ đưa tay lên dụi mắt, mũi hoặc mút tay, các mầm bệnh dễ dàng xâm nhập vào cơ thể. Rửa tay sạch sẽ giúp loại bỏ các tác nhân gây bệnh, giảm nguy cơ lây nhiễm.
Bệnh ngoài da và mắt: Các bệnh như viêm kết mạc (đau mắt đỏ) và ghẻ có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp từ tay bẩn. Việc rửa tay hiệu quả sẽ ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập vào mắt và da, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh ngoài da.
Ngoài ra, nhiễm ký sinh trùng đường ruột như giun sán là một vấn đề phổ biến. Trứng giun được giun trưởng thành đẻ ra và bám trên đất, nước hoặc các bề mặt khác. Trẻ em chơi nghịch đất cát, cầm nắm đồ vật bẩn rất dễ đưa trứng giun vào miệng. Nhiễm giun sán có thể gây ra suy dinh dưỡng, thiếu máu, thiếu vitamin A, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ. Rửa tay bằng xà phòng là biện pháp hiệu quả để loại bỏ trứng giun, ngăn chặn mầm bệnh đi vào cơ thể.
Cần tạo thói quen rửa tay cho trẻ từ sớm
Tại Trường mầm non Hoa Hồng (phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai), việc rửa tay bằng xà phòng được đưa vào giờ học như một hoạt động nề nếp trong ngày của trẻ.
Cô Vũ Thị Lý, giáo viên nhà trường cho hay, trường có hệ thống bồn rửa tay thiết kế vừa tầm trẻ, kèm tranh minh họa 6 bước rửa tay đúng cách. “Trẻ con cần được làm quen từ sớm, khi đã thành nếp, các em sẽ tự biết bảo vệ mình trước khi người lớn phải nhắc” - cô Lý chia sẻ.
Không chỉ nhà trường, nhiều phụ huynh cũng đã chủ động phối hợp trong việc xây dựng thói quen rửa tay bằng xà phòng cho con. Chị Nguyễn Thị Anh, (ngụ phường Đồng Xoài, tỉnh Đồng Nai) có con đang học lớp mầm cho biết, trước đây con chị hay bị rối loạn tiêu hóa và có 1 lần bị tay chân miệng. Từ khi cháu đi học được các cô giáo hướng dẫn cách rửa tay đúng cách và khuyến khích áp dụng tại nhà, tình trạng rối loạn tiêu hoá giảm rõ rệt. “Để phòng bệnh cho con và các thành viên trong nhà, cả gia đình đều rửa tay bằng xà phòng trước bữa ăn và sau khi đi vệ sinh” – chị Anh nói.
Một cô giáo đang công tác tại một trường mầm non trên địa bàn phường Đồng Xoài chia sẻ: “Gia đình là nơi đầu tiên và quan trọng nhất để trẻ học cách giữ vệ sinh. Theo đó, người lớn cần làm gương, tạo điều kiện cho trẻ thực hành mỗi ngày. Bên cạnh đó, trường học cũng cần tích hợp giáo dục vệ sinh vào các hoạt động thường ngày, đồng thời đảm bảo cơ sở vật chất như bồn rửa tay, nước sạch, xà phòng luôn sẵn có.”
Theo bác sĩ Phúc, rửa tay đúng cách là một trong những biện pháp đơn giản, hiệu quả và tiết kiệm nhất để phòng bệnh. Phụ huynh và nhà trường cần hướng dẫn trẻ rửa tay đúng cách để bảo vệ sức khỏe cho trẻ và cộng đồng. Để rửa tay hiệu quả, cần tuân thủ 3 yếu tố quan trọng: đúng thời điểm, đúng kỹ thuật và đúng thời gian.
Thời điểm cần rửa tay: Trước khi ăn hoặc chế biến thức ăn; sau khi ho, hắt hơi, xì mũi, chơi, đặc biệt ở nơi công cộng; sau khi đi vệ sinh, tiếp xúc với động vật, rác thải, người bệnh, thay tã hoặc chăm sóc trẻ nhỏ. Hướng dẫn trẻ thực hiện đúng kỹ thuật 6 bước rửa tay theo khuyến cáo của Bộ Y tế và thời gian rửa tay ít nhất 30 giây.
Thanh Quyết